Bijbel en gebed: lectio divina

Onder de vele thema's die in de 'emergent conversation' naar voren komen, is spiritualiteit een heel belangrijke. Dit komt bijvoorbeeld duidelijk naar voren in hoofstuk 11 van het werk van Gibbs en Bolger: 'Merging Ancient and Contemporary Spiritualities' (Gibbs en Bolger, Emerging Churches, 220-234). Ik verwijs vaak naar dit werk, omdat Gibbs en Bolger m.i. een zeer heldere introductie presenteren van het gedachtegoed in de 'emergent conversation'. Spiritualiteit is een belangrijk onderwerp. Het is goed om op zoek te gaan naar een christelijke spiritualiteit (geloofsbeleving), die persoonlijk en gemeenschappelijk wordt beleefd, waarbij verstand en lichaam een rol spelen, waarin men put uit de rijke traditie (verleden) en aansluiting vindt bij het heden en wat leidt tot levensverandering (transformatie) en actie. Dit is precies waar men naar op zoek is in de 'emergent conversation'.

Eerder verwees ik al naar de theobloog Tony Jones. Hij heeft een leerrijk boekje geschreven over bijbellezen en gebed en daar wil ik even de aandacht op vestigen: Tony Jones, Read, Think, Pray, Live: A Guide to Reading the Bible in A New Way (Colorado Springs, CO: NavPress, 2003). Wij lezen vandaag de dag voornamelijk met twee doelen: informatie en vermaak. Jones wijst op een andere belangrijke reden waarom het goed is om te lezen: verandering. Christenen lezen de Bijbel voornamelijk, omdat het hun leven verandert. God heeft ons iets te zeggen in het geopenbaarde Woord, waarin Hij bekendmaakt wie Hij is en wat Hij van ons leven verlangt. Jones grijpt terug naar de christelijke traditie en hij stelt voor dat we opnieuw (zoals bijvoorbeeld Benedictus in de 5e eeuw) leren om de Bijbel niet slechts te lezen, maar ook te bidden door lectio divina. De Psalmen laten prachtig zien dat bijbellezen en bidden bij elkaar horen. De woorden die zijn opgetekend, zijn woorden die tot God zijn gesproken. De woorden die wij daar lezen, dat zijn gebeden. De sleutel voor lectio divina is luisteren. Het doel is--laat ik nu eens Tony zelf het woord geven--"developing an intimate relationship with God by praying the Scripture he gave us" (Read, Think, Pray, Live, 44).

Lectio divina spoort ons aan om dagelijks tijd vrij te maken voor God (evangelischen spreken vaak van 'stille tijd nemen') en het bestaat uit 4 belangrijke stappen:

1. lectio (lezen): lees een kort bijbelgedeelte aandachtig en ongehaast

2. meditatio (mediteren): memoriseer het bijbelgedeelte

3. oratio (spreken): spreek tot de Here in gebed na aandachtig naar Hem te hebben geluisterd tijdens het lezen en mediteren

4. contemplatio (contempleren): wees stil en neem de tijd om na te denken over wat je hebt gelezen en gebeden (dus opnieuw luisteren in de stilte)

"The point of lectio divina is to let God speak to you through his Word; however he guides you, go with it. The key is listening, so find a place and a time where you can be surrounded by quiet and immerse yourself in God's Word" (Read, Think, Pray, Live, 125).

Gebed wordt op deze manier veel meer een dialoog. God spreekt en Hij luistert. Wij luisteren en wij spreken. Sommigen hebben moeite met de stap contemplatie; zij zijn bang dat we dan onze verbeelding teveel de loop laten gaan en zij zien direct allerlei vage yoga- of New Age-praktijken voor ogen. Dat is echter niet waar het hier om gaat en het is m.i. een ongegronde angst of kritiek. Ik kan niets bedenken wat er mis zou zijn als we nadenken in de stilte op basis van Gods Woord. "Al wat waar, al wat waardig, al wat rechtvaardig is, al wat rein, al wat beminnelijk, al wat welluidend is, al wat deugd heet en lof verdient, bedenkt dat; wat u geleerd en overgeleverd is, wat gij van mij [Paulus] gehoord en gezien hebt, brengt dat in toepassing en de God des vredes zal met u zijn" (Filippenzen 4:8-9).